Tại các đô thị lớn, khí thải xe máy làm ô nhiễm bầu không khí gây hại trực tiếp đến sức khỏe người dân. Trước tình trạng này, nhiều chính sách cấm xe xăng dần được đề xuất, đồng thời khuyến khích sử dụng xe máy điện để giảm ô nhiễm. Bên cạnh đó, việc trang bị máy lọc không khí trong gia đình cũng là giải pháp thiết thực giúp bảo vệ sức khỏe trong khi chờ những thay đổi từ chính sách giao thông xanh. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Airdog tìm hiểu thực trạng, nguyên nhân cũng như những giải pháp thiết thực để giảm thiểu tác động từ khí thải xe máy.

Thực trạng ô nhiễm không khí do khí thải xe máy tại Việt Nam

Ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đang ở mức báo động, trong đó nguồn phát thải chủ yếu đến từ các phương tiện giao thông.

Đáng chú ý, xe máy chiếm tỷ lệ lớn nhất và trở thành nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng này. Vào những giờ cao điểm, khi lượng xe lưu thông, đặc biệt là xe máy, dày đặc, đường phố thường bị bao phủ bởi khói bụi, không chỉ làm giảm tầm nhìn mà còn tác động trực tiếp đến sức khỏe người dân.

Theo báo cáo môi trường đô thị năm 2024, chất lượng không khí ở Hà Nội thường xuyên ở mức báo động với chỉ số AQI dao động 150–200, được đánh giá là không tốt cho sức khỏe. Thậm chí có những ngày, chỉ số này vượt ngưỡng 250, rơi vào mức rất có hại. Tình hình tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng không khả quan hơn, khi AQI thường nằm trong khoảng 120–180 hầu hết các ngày trong năm.

Đáng lo ngại hơn, Hà Nội hiện có hơn 6,5 triệu xe máy, còn Thành phố Hồ Chí Minh gần 8 triệu xe. Trong đó, hàng triệu xe đã sử dụng trên 10 năm nhưng chưa qua kiểm định khí thải. Đây chính là nguồn phát sinh khói đen, mùi xăng khét và bụi mịn.

Không chỉ khi ra đường, ngay cả khi ở trong nhà, ô nhiễm từ xe máy vẫn len lỏi vào không khí phòng kín thông qua các khe cửa, hệ thống thông gió. Điều này lý giải vì sao nhiều gia đình dù ít đi ra ngoài vẫn thường xuyên gặp tình trạng hắt hơi, viêm mũi hay cảm giác ngột ngạt.

Vì sao khí thải xe máy làm ô nhiễm bầu không khí nghiêm trọng?

Khí thải xe máy gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng do chứa nhiều chất độc hại và được thải ra với số lượng lớn. Xe máy sử dụng động cơ xăng, trong quá trình đốt cháy nhiên liệu sẽ sinh ra hàng loạt chất độc hại: CO, CO2, NOx, HC cùng bụi mịn PM2.5 và PM10.

Bụi mịn PM2.5 và PM10 từ động cơ xe máy có thể xâm nhập sâu vào hệ hô hấp, gây bệnh về phổi, tim mạch và làm giảm tầm nhìn ở đô thị.
Số lượng xe máy quá lớn ở các thành phố khiến tổng lượng khí thải phát sinh vượt quá khả năng hấp thụ và tự làm sạch của môi trường.
Động cơ xe máy thường không đạt chuẩn khí thải cao vẫn được sử dụng, không có hệ thống xử lý khí thải hiện đại, dẫn đến lượng phát tán chất ô nhiễm càng lớn.
Điều kiện giao thông đô thị như ùn tắc, đường hẹp và mật độ xe cao khiến khí thải tích tụ, làm nồng độ ô nhiễm không khí gia tăng nhanh chóng.

Thực tế, khói bụi mịn từ xe máy có khả năng xâm nhập sâu vào không gian sống, đặc biệt tại các căn hộ hoặc nhà phố nằm sát trục đường lớn. Chính điều này khiến ô nhiễm không khí không chỉ là vấn đề ngoài đường, mà còn là mối lo trong từng gia đình.

Tác hại khí thải xe máy đối với sức khỏe và môi trường

Những thành phần độc hại từ khí thải xe máy không chỉ làm giảm chất lượng không khí mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và môi trường sống.

Những ảnh hưởng từ phát thải xe máy là một phần trong vấn đề Phát thải khí nhà kính là gì?

Ảnh hưởng đến sức khỏe con người

Khí thải xe máy chứa bụi mịn PM2.5 có thể xâm nhập sâu vào phổi, gây viêm đường hô hấp, suy giảm chức năng phổi và kích thích hen suyễn. Khi đi làm hằng ngày hay phải chen chúc trong cảnh tắc đường, mỗi người đều phải hít thở khói bụi và mùi xăng nồng nặc, lâu dần làm tăng nguy cơ viêm phổi, ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ và tổn thương não.

Góp phần làm biến đổi khí hậu

Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, khí thải xe máy với lượng lớn CO2 và khí nhà kính còn góp phần thúc đẩy biến đổi khí hậu. Dẫn đến hiệu ứng nhà kính ngày càng nghiêm trọng kéo theo nhiệt độ đô thị tăng cao, hiện tượng thời tiết cực đoan xuất hiện thường xuyên hơn.

Tác động đến trẻ em, người già và người có bệnh nền

Trẻ nhỏ thường phải tiếp xúc trực tiếp với khói xe khi đi học hoặc vui chơi ngoài đường, còn người già và người bệnh nền lại có sức đề kháng yếu, khiến các triệu chứng ho, khó thở, hen suyễn hay tim mạch trở nên trầm trọng hơn. Nhiều gia đình vì lo ngại nguy cơ này đã lựa chọn các giải pháp bảo vệ trong nhà như máy lọc không khí để giảm thiểu tác động tức thì.

Giải pháp giảm ô nhiễm không khí do khí thải xe máy

Để giải quyết tận gốc tình trạng ô nhiễm, cần có sự phối hợp đồng bộ từ cộng đồng đến chính sách:

Một trong những biện pháp hiệu quả là khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng, xe đạp và hạn chế xe cá nhân, đặc biệt trong giờ cao điểm, để giảm lượng khí thải độc hại.

Bên cạnh đó, chính phủ và nhiều thành phố lớn đang khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe máy điện. Cùng với các chính sách hỗ trợ hạ tầng sạc và ưu đãi mua sắm, nhằm thay thế dần xe xăng.

Việc nâng cấp động cơ và hệ thống xả khí trên các xe máy cũ cũng là giải pháp cần thiết. Bởi bảo dưỡng định kỳ và loại bỏ xe cũ không đạt chuẩn sẽ góp phần giảm đáng kể khí độc và khói đen phát sinh.

Ngoài ra, việc kiểm định khí thải định kỳ cho xe máy được quản lý chặt chẽ sẽ giúp loại bỏ những phương tiện gây ô nhiễm nghiêm trọng, từ đó bảo vệ môi trường đô thị.

Đặc biệt, các chính sách cấm xe máy chạy xăng trong khu vực nội đô như cấm xe xăng ở Thành phố Hồ Chí Minh hay cấm xe xăng vành đai 1 Hà Nội cũng đang được xây dựng và triển khai dần. Những biện pháp này được kỳ vọng sẽ tạo nên bước chuyển biến tích cực giúp giảm ô nhiễm không khí trong thành phố.

Theo lộ trình chính thức, từ năm 2030, các thành phố lớn sẽ hoàn toàn cấm xe xăng vào thành phố trong khu vực trung tâm, chỉ cho phép phương tiện điện và giao thông công cộng. Chính phủ đã chính thức ban hành các chính sách:

Nghị định số 10/2024: Quy định lộ trình cấm xe máy xăng tại các đô thị lớn
Quyết định 876/QĐ-TTg: Khuyến khích phát triển xe điện với ưu đãi thuế phí
Thông tư 15/2024: Hướng dẫn kiểm định khí thải bắt buộc cho xe máy từ 2025

Người dân cần chuẩn bị kỹ càng cho việc chuyển đổi này, bao gồm việc tìm hiểu về xe điện và các biện pháp bảo vệ sức khỏe trong giai đoạn chuyển tiếp.

Để không bỏ lỡ những tin tức mới nhất và các xu hướng công nghệ nổi bật, bạn có thể ghé thăm chuyên mục Tin tức để theo dõi.

Giải pháp bảo vệ trực tiếp trong gia đình: Máy lọc không khí Airdog

Trong khi chờ đợi các giải pháp dài hạn từ xã hội và chính quyền, nhiều gia đình đã lựa chọn sử dụng máy lọc không khí Airdog như cách bảo vệ sức khỏe ngay tại nhà.

Thay vì chỉ dừng lại ở việc lọc bụi bằng màng HEPA thông thường, máy lọc không khí Airdog với công nghệ TPA độc quyền không chỉ loại bỏ bụi siêu mịn, vi khuẩn, virus và khí độc mà còn không cần thay màng lọc định kỳ, tiết kiệm chi phí vận hành. Điều này rất quan trọng để bảo vệ phòng ngủ, phòng khách cũng là những nơi gia đình thường xuyên sinh hoạt.

Đặc biệt, thiết bị lọc không khí giúp bảo vệ trẻ nhỏ, người già và những người có bệnh nền – nhóm đối tượng rất dễ bị tổn thương trước ô nhiễm không khí. Đây được xem là giải pháp tức thời, thiết thực để bảo vệ hô hấp trong bối cảnh ô nhiễm chưa thể kiểm soát triệt để.

Để dùng thiết bị lọc hiệu quả hơn, bạn có thể đọc qua hướng dẫn cách kết nối và sử dụng máy lọc không khí chi tiết

Khí thải xe máy làm ô nhiễm bầu không khí đang là một trong những thách thức môi trường lớn nhất mà Việt Nam phải đối mặt. Tác hại của xe máy đến môi trường và sức khỏe con người không chỉ ảnh hưởng đến hiện tại mà còn để lại hậu quả lâu dài cho thế hệ tương lai.

Trong bối cảnh hiện tại, việc sử dụng thiết bị lọc không khí Airdog trong gia đình là giải pháp thiết thực và hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe của người thân. Khí thải xe máy ảnh hưởng sức khỏe con người là vấn đề nghiêm trọng, nhưng với những biện pháp phòng ngừa phù hợp mà Airdog vừa đề cập, chúng ta hoàn toàn có thể giảm thiểu tác hại và tạo ra một môi trường sống an toàn, trong lành.