Cách làm cho phòng hết ẩm không chỉ đơn thuần là giải pháp giúp không gian khô thoáng, mà còn là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe và đồ dùng trong nhà. Độ ẩm cao kéo dài dễ gây mốc, mùi khó chịu và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, đặc biệt vào mùa mưa hoặc ở những khu vực kín gió. Trong bài viết này, Airdog sẽ cùng bạn tìm hiểu các phương pháp hiệu quả, an toàn và dễ thực hiện nhằm khắc phục tình trạng ẩm thấp

Nguyên nhân khiến phòng bị ẩm

Hiện tượng phòng bị ẩm ướt có thể do một hoặc nhiều yếu tố kết hợp lại. Việc xác định chính xác nguyên nhân là bước đầu để có giải pháp xử lý phù hợp.

Khí hậu đặc trưng: Vùng miền có độ ẩm cao, mưa nhiều, mùa nồm hoặc mùa mưa kéo dài khiến hơi nước không thoát kịp ra ngoài.
Vật liệu xây dựng dễ thấm: Tường, sàn nhà không được chống thấm tốt, có rò rỉ nước hoặc tiếp xúc trực tiếp với nguồn nước bên ngoài.
Thông gió kém: Phòng kín, không có cửa sổ hoặc lỗ thoáng khiến hơi ẩm tích tụ mà không lưu thông ra ngoài được.
Rò rỉ nước: Hệ thống dẫn nước, ống nước bị hư hỏng, thấm ngược vào trong nhà.
Hoạt động sinh hoạt: Tắm rửa, nấu nướng, giặt giũ tạo ra nhiều hơi nước mà không có lối thoát.
Bố trí nội thất chắn gió: Đồ đạc bố trí kín, vững chắn gió cũng cản trở lưu thông không khí, làm tăng độ ẩm.

Hậu quả khi phòng có độ ẩm cao

Không chỉ gây khó chịu nhất thời, tình trạng độ ẩm cao kéo dài còn âm thầm ảnh hưởng đến sức khỏe, vật dụng trong nhà và chất lượng sống. Dưới đây là những tác hại điển hình mà người dùng cần đặc biệt lưu ý.

Làm suy yếu chức năng hô hấp và tăng nguy cơ dị ứng

Độ ẩm cao là điều kiện lý tưởng để nấm mốc, vi khuẩn, mạt bụi và các loại tác nhân gây dị ứng phát triển. Khi hít phải không khí ẩm chứa nhiều mầm bệnh, người trong phòng có nguy cơ cao mắc:

Tình trạng như sổ mũi do dị ứng, khó thở do hen và viêm các xoang mũi. Các bệnh về đường hô hấp như ho kéo dài, viêm phổi nhẹ, khò khè ở trẻ nhỏ.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), độ ẩm trong nhà nếu vượt quá 65% có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp mãn tính, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc bệnh nền về phổi.

Giúp vi khuẩn và nấm mốc dễ dàng lan rộng trong không khí

Phòng ẩm ướt là “thiên đường” cho các loại nấm mốc đen (Aspergillus) – một trong những tác nhân gây viêm phổi và dị ứng nặng nếu tiếp xúc lâu dài.

Nấm mốc không chỉ bám trên tường, trần nhà mà còn xâm nhập vào nệm, quần áo, sách vở, làm suy giảm chất lượng không khí và gây mùi hôi khó chịu.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), môi trường có nấm mốc có thể gây ra các triệu chứng như nhức đầu, kích ứng mắt, da và họng, và nghiêm trọng hơn với những người có hệ hô hấp nhạy cảm.

Khiến đồ dùng trong nhà và thiết bị điện tử dễ bị xuống cấp.

Nội thất bằng gỗ, mây, tre, da là những vật liệu dễ hút ẩm. Khi bị ngấm nước lâu ngày, các vật dụng này sẽ:

Cong vênh, nứt nẻ, hoặc bị mốc bề mặt.
Sụt giảm tuổi thọ, mất tính thẩm mỹ và giá trị sử dụng.

Ngoài ra, thiết bị điện tử như TV, loa, máy tính… cũng dễ bị ảnh hưởng bởi độ ẩm:

Linh kiện bên trong bị oxi hóa, gây lỗi hoặc chập mạch.
Màn hình, bàn phím có thể mờ hơi nước, giảm độ nhạy hoặc phản ứng chậm.

Ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe của người già và trẻ em

Trẻ em và người lớn tuổi có hệ hô hấp và miễn dịch yếu hơn, vì vậy rất dễ bị tác động bởi môi trường ẩm mốc. Trẻ nhỏ dễ bị viêm phế quản, ho khan, nổi mẩn. Người cao tuổi dễ tái phát bệnh mãn tính, viêm khớp khi sống trong môi trường ẩm lâu ngày.

Viện Sức khỏe Nghề nghiệp và Môi trường (Việt Nam) cũng khuyến cáo nên duy trì độ ẩm trong nhà ở mức 45 – 60% để đảm bảo sức khỏe tối ưu cho cả gia đình.

Các dấu hiệu nhận biết phòng bị ẩm

Việc sớm phát hiện dấu hiệu ẩm ướt trong phòng giúp bạn chủ động xử lý, ngăn ngừa các hậu quả nghiêm trọng về sau. Có 3 nhóm biểu hiện dễ nhận biết: bằng mắt, bằng thiết bị và qua ảnh hưởng đến sức khỏe, vật dụng.

Quan sát trực quan

Cách đơn giản và trực tiếp nhất để nhận biết phòng bị ẩm là quan sát bằng mắt thường và cảm nhận bằng khứu giác. Theo báo cáo từ Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ – EPA, độ ẩm trong nhà vượt mức cho phép thường đi kèm với dấu hiệu mốc đen xuất hiện trên bề mặt tường và nội thất, cùng với mùi mốc đặc trưng rất dễ nhận biết.

Tường và trần nhà có vết loang ẩm, đặc biệt ở các góc tiếp xúc với nền, trần hoặc mép cửa sổ.
Xuất hiện vết mốc đen, xanh xám, nhất là ở phòng không có ánh nắng chiếu vào.
Sơn tường bị bong tróc, phồng rộp, hoặc nứt nẻ lạ thường dù nhà còn mới.
Mùi ẩm mốc nồng, nhất là buổi sáng sớm hoặc khi mở cửa sau thời gian dài đóng kín.
Sàn nhà lạnh, trơn, dù không lau hoặc không có nước đọng. Điều này xảy ra phổ biến vào mùa nồm ở miền Bắc.

Đo độ ẩm bằng thiết bị

Nếu muốn đánh giá độ ẩm một cách chính xác, bạn nên sử dụng các thiết bị chuyên dụng

Ẩm kế (hygrometer) là thiết bị phổ biến, có thể đo nhanh độ ẩm không khí trong vài giây. Hiện nay có cả loại cơ và loại điện tử.
Cảm biến thông minh tích hợp trong máy lọc không khí, máy hút ẩm, máy lạnh cũng cho chỉ số độ ẩm tương đối chính xác.
Nhiều thiết bị có thể cài đặt mức báo động khi độ ẩm vượt ngưỡng an toàn.

Ảnh hưởng tới sức khỏe và vật dụng

Đối với sức khỏe:

Cảm thấy khó thở, nặng ngực, đặc biệt khi ở trong phòng lâu.
Viêm mũi dị ứng tái đi tái lại, nhất là vào sáng sớm hoặc tối muộn.
Trẻ nhỏ thường xuyên ho khan, khò khè, ra mồ hôi lạnh về đêm.
Người già đau nhức xương khớp rõ rệt hơn trong những ngày độ ẩm cao.

Theo CDC Hoa Kỳ, môi trường sống ẩm ướt làm tăng nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp mãn tính, hen suyễn và phản ứng dị ứng ở cả người lớn và trẻ nhỏ.

Đối với đồ đạc:

Tủ gỗ, bàn ghế mốc trắng, bề mặt sần sùi hoặc có mùi nồng.
Quần áo trong tủ có mùi hôi nhẹ, thậm chí khi mới giặt xong cũng nhanh chóng ẩm trở lại.
Sách vở bị ố vàng, cong mép, xuất hiện đốm mốc li ti.
Thiết bị điện tử như loa, máy ảnh, máy chiếu có hiện tượng màn hình mờ, phản ứng chậm.

Nhiều nghiên cứu trong nước cũng cho thấy, các gia đình sống ở vùng có độ ẩm cao quanh năm (như miền Bắc, vùng ven biển) có tỷ lệ hư hỏng thiết bị điện tử và gỗ nội thất cao hơn từ 20–30% so với khu vực khô ráo hơn (nguồn: Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng – IBST).

Cách làm cho phòng hết ẩm

Giải pháp cơ học và thiết bị hiện đại

Sử dụng máy hút ẩm

Máy hút ẩm là thiết bị chuyên dụng giúp kiểm soát độ ẩm trong không gian kín. Chúng hoạt động bằng cách hút không khí ẩm, ngưng tụ hơi nước thành nước lỏng và thải ra khí khô trở lại phòng.

Sử dụng điều hòa với chế độ Dry (chế độ khô)

Nhiều dòng điều hòa hiện nay tích hợp chế độ “Dry” giúp giảm độ ẩm trong không khí mà không làm lạnh sâu, rất phù hợp cho những ngày trời nồm, ẩm kéo dài.

Dùng máy lọc không khí có chức năng hút ẩm

Nhiều loại máy lọc không khí có tích hợp chức năng hút ẩm nhẹ, tích hợp bộ lọc HEPA, than hoạt tính, khử mùi, lọc bụi mịn PM2.5. Giải pháp này đặc biệt phù hợp với gia đình, văn phòng hay khu vực thường xuyên ẩm ướt, mang lại không gian sống thông thoáng, sạch sẽ và tốt cho sức khỏe.

Giải pháp tự nhiên và vật liệu hút ẩm

Sử dụng nguyên liệu tự nhiên như bã cà phê, than hoạt tính hay túi hút ẩm

Các vật liệu này hấp thụ hơi nước cực tốt, thích hợp đặt vào tủ quần áo, góc tường, dưới giường hoặc kệ sách

Dùng muối hạt hoặc gạo để hút ẩm tạm thời

Muối hột và gạo có khả năng hấp thụ hơi nước xung quanh. Bạn có thể đặt chúng vào túi vải nhỏ rồi treo trong phòng hoặc đặt ở những nơi dễ bị ẩm như góc nhà, kệ gỗ, hộc tủ…

Tuy nhiên, phương pháp này phù hợp tạm thời cho không gian nhỏ, không thể thay thế máy hút ẩm nếu độ ẩm quá cao.

Tận dụng cây xanh hút ẩm và lọc không khí

Một số loại cây cảnh có khả năng hút ẩm, lọc không khí tự nhiên: Cây lưỡi hổ giúp hấp thụ hơi nước và tạo oxy vào ban đêm rất tốt, cây thường xuân hỗ trợ cân bằng độ ẩm, giảm vi khuẩn trong không khí, hoa nhài, cây dây thường xuân thì lọc không khí và tạo hương thơm nhẹ nhàng, chống ẩm mốc …

Sử dụng vôi sống đặt trong khay kín đáy

Vôi sống (CaO) hấp thụ nước rất mạnh. Chỉ cần đặt 1–2 bát vôi sống khô trong phòng không đậy nắp. Tránh để nơi có trẻ nhỏ hoặc thú cưng vì có thể gây bỏng khi tiếp xúc.

Sử dụng tinh dầu khử mùi ẩm

Tinh dầu như bạc hà, sả chanh, tràm trà không chỉ tạo hương thơm dễ chịu mà còn có tính kháng khuẩn, kháng nấm mốc nhẹ, giúp phòng thoáng đãng hơn.

Tăng cường ánh sáng tự nhiên

Ánh nắng mặt trời có thể giết khuẩn và làm khô phòng hiệu quả. Hãy mở rèm hoặc dùng cửa kính trong suốt để tận dụng ánh sáng ban ngày.

Điều chỉnh thói quen sinh hoạt và bảo trì vệ sinh

Tăng cường thông gió tự nhiên

Cách đơn giản nhất để giảm ẩm là tăng cường lưu thông không khí. Việc mở cửa sổ, cửa chính hoặc thông gió chéo giữa hai đầu phòng giúp hơi ẩm thoát ra ngoài và hạn chế tích tụ trong nhà.

Nếu không thể mở cửa do điều kiện thời tiết, bạn nên bật quạt hút gió hoặc quạt thông gió vào thời điểm không khí khô (buổi sáng và buổi trưa nắng).

Lau sàn bằng khăn khô, không dùng nước khi trời nồm

Vào mùa nồm, lau sàn bằng nước càng khiến phòng thêm ẩm. Thay vào đó, hãy dùng khăn khô lau sạch hoặc dùng cây lau sàn loại khô.

Phơi nệm, chăn, màn, rèm thường xuyên

Đây là những vật dụng giữ ẩm và mùi mốc rất lâu, cần được mang ra phơi nắng mỗi tuần. Nếu không có ban công, có thể sấy khô bằng máy sấy hoặc bàn là hơi nước.

Tránh phơi quần áo trong phòng

Quần áo ướt thải ra rất nhiều hơi nước khi khô, gây ẩm phòng nghiêm trọng. Nếu buộc phải phơi trong nhà, hãy dùng máy hút ẩm hoặc máy sấy quần áo chuyên dụng.

Dùng sơn chống ẩm cho tường và trần

Sơn chống ẩm có thành phần hạn chế hấp thụ hơi nước, bảo vệ bề mặt tường khỏi thấm dột, bong tróc. Rất cần thiết cho những căn phòng hay bị ẩm từ ngoài vào trong.

Thường xuyên vệ sinh phòng, lau chùi góc khuất

Độ ẩm kết hợp bụi bẩn tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm mốc phát triển mạnh. Hãy lau dọn sàn, gầm giường, sau tủ… mỗi tuần để giảm tích tụ ẩm.

Những cách mà Airdog đã gợi ý có thể giúp giảm độ ẩm trong phòng, từ đó bảo vệ sức khỏe và các vật dụng trong gia đình khỏi nguy cơ hư hỏng do ẩm mốc. Tuy nhiên, ngay cả khi không khí đã khô thoáng hơn, mùi ẩm mốc vẫn có thể âm thầm tồn tại, đặc biệt ở các vật dụng hút ẩm mạnh như rèm cửa, nệm, tủ gỗ hoặc những góc khuất ít được vệ sinh kỹ.

Chính vì vậy, bên cạnh việc làm giảm độ ẩm, bạn cũng nên áp dụng thêm những mẹo khử mùi ẩm mốc đơn giản, dễ thực hiện để không gian sống không chỉ khô ráo mà còn thơm mát, sạch sẽ và dễ chịu mỗi ngày.

Lưu ý khi áp dụng các cách làm cho phòng hết ẩm

Khi triển khai các cách làm cho phòng hết ẩm, bạn cần lưu ý những điểm sau để đạt hiệu quả tốt và an toàn:

Đảm bảo an toàn cho sức khỏe: Khi dùng vật liệu hút ẩm như vôi sống, than củi, tránh để trẻ em hoặc vật nuôi tiếp xúc trực tiếp, vì một số vật liệu có thể gây kích ứng da hoặc hô hấp.
Chọn công suất máy hút ẩm phù hợp: Không chọn máy quá nhỏ hoặc quá lớn so với diện tích phòng để tránh lãng phí điện hoặc hiệu quả không cao.
Không lạm dụng điều hòa chế độ Dry: Điều hòa giúp hút ẩm nhưng sử dụng quá nhiều có thể gây khô da, hao điện năng. Cần áp dụng đồng thời nhiều giải pháp để đạt hiệu quả cao nhất.
Không phơi quần áo trong phòng kín kéo dài: Điều này có thể làm tăng độ ẩm không khí và tạo điều kiện thuận lợi cho nấm mốc phát triển.
Vệ sinh và bảo dưỡng định kỳ: Để máy hút ẩm, điều hòa, quạt luôn hoạt động hiệu quả, tránh lưu cặn bẩn gây nấm mốc hoặc giảm công suất.
Quan sát dấu hiệu bất thường: Nếu thấy phòng vẫn ẩm mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp, cần kiểm tra kỹ càng hơn hoặc nhờ chuyên gia xử lý chống thấm.
Sử dụng vật liệu và dụng cụ đúng chỉ dẫn: Ví dụ vôi sống không được để tiếp xúc trực tiếp với da, than củi cần được phơi khô tránh ẩm mốc…

Việc tìm kiếm và áp dụng những cách làm cho phòng hết ẩm cực đơn giản, hiệu quả chính là bước đầu tiên để đảm bảo không gian sống của bạn luôn trong trạng thái khô ráo, sạch sẽ và an toàn cho sức khỏe. Đừng để độ ẩm làm suy giảm chất lượng cuộc sống của bạn và gia đình. Hãy bắt đầu áp dụng ngay hôm nay những phương pháp thiết thực đã được Airdog chia sẻ trong bài viết này để tận hưởng một không gian sống khỏe mạnh, thoáng đãng.